Xưa, có một người thường đi làm ăn xa, phải lội suối, trèo non nhưng không nề khổ nhọc. Lần nọ, băng qua vách núi cheo leo rất nguy hiểm, anh sơ ý trượt chân té xuống vực sâu. Trong cơn nguy biến, anh đưa hai tay quơ quào giữa không trung, may sao chụp được một rễ cây lòng thòng bên vách núi. Thoát chết nhưng khổ nỗi người anh cứ treo lơ lửng ở lưng chừng núi, không thể lên hay xuống.
Trong khi sự sống như ngàn cân treo đầu sợi tóc, không biết tính sao, chợt thấy Đức Phật đứng bên sườn núi nhìn qua. Gặp được cứu tinh, anh vội vàng kêu:
– Đức Phật ơi! Xin Ngài từ bi cứu con với!
Đức Phật từ tốn bảo:
– Ta sẵn sàng cứu ngươi nhưng ngươi phải vâng lời, Ta mới cứu được.
– Bạch Ngài, đến nước này thì con đâu dám không vâng lời. Ngài nói cái gì con cũng làm cả.
– Tốt lắm! Vậy thì ngươi hãy buông tay đang nắm rễ cây ra đi.
Anh ta nghe xong liền nghĩ, nếu buông tay ra chắc chắn sẽ rớt xuống vực sâu, tan xương nát thịt, làm sao bảo toàn được sinh mạng? Vì thế, anh càng nắm chặt rễ cây hơn.
Phật bảo:
– Ngươi không chịu buông tay, làm sao Ta cứu được?
Thế nhưng anh ta vẫn nắm chặt cành cây. Thấy vậy, Đức Phật đành bỏ đi.
(Kể theo Tinh Vân thiền thoại)
—o0o—
Bài Học Đạo Lý
Bạn có nghĩ rằng, mình cũng đang bám víu vào một sợi dây gì đó để sống không? Buông sợi dây đó ra mình sẽ chết hoặc sống gần như chết. Thực ra, chúng ta không chỉ đang bám vào một sợi dây mà nhiều sợi lắm và nghĩ rằng sợi dây nào cũng quan trọng đối với cuộc đời của mình, quan trọng đến nỗi mình bỏ cả cuộc đời để đeo đuổi, tìm kiếm. Đó là những sợi dây tài, sắc, danh, thực, thùy; sợi dây luyến ái, chấp thủ cái tôi và cái của tôi.
Người ta sẽ không thể nào tưởng tượng nổi, làm sao thế giới này có thể tồn tại khi mọi thứ đều Không, vô ngã. Cũng như anh chàng kia làm sao dám buông tay ra khi sự sống còn mong manh của đời mình đang treo lơ lửng trên sợi dây như ngàn cân treo đầu sợi tóc. Cho nên, tất cả đều cố bám lấy những sợi dây đời để sống và không tin rằng sự sống sẽ tồn tại nếu buông các sợi dây ấy ra. Vậy mà Đức Phật khẳng định, cứ buông tay ra đi, không những anh được cứu thoát sự nguy khốn mà còn có được cuộc sống mới tươi đẹp hơn nhiều.
Mười phương ba đời chư Phật đều có tướng lưỡi rộng dài. Đó là biểu hiện của sự thành tựu công đức không nói lời hư dối. Chư Phật nào dối gạt chúng sanh? Bảo anh buông tay ra, buông những sợi dây “ngã tướng, chúng sanh tướng, thọ giả tướng” ra đi, thì chắc chắn được cứu sống, được giải thoát ngay liền. Anh không buông ra thì bị trói buộc, không phải Đức Phật không cứu mà tự anh không muốn được giải thoát.
Cho nên, muốn giải thoát là phải dám “chết” một lần, nhà Thiền gọi là dám buông mình xuống vực sâu trăm trượng. Một lần chết là một phen quyết hạ thủ công phu. Buông mình xuống vực sâu trăm trượng chính là buông bỏ tất cả những danh văn, lợi dưỡng, những trói buộc của ngũ dục, lục trần và tự ngã; “thõng tay vào chợ” như ý nghĩa đích thực của người xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không có gia đình, không có vật sở hữu.
Phải dám một lần buông bỏ thì mình mới thật sự sống. Bấy lâu nay mình cứ tưởng những công việc, địa vị, tiền tài, danh vọng… là nền tảng của cuộc sống. Nào ngờ tất cả chúng đều là những sợi dây đang trói buộc cuộc đời mình, làm cho mình khổ, khổ như nỗi khổ của anh chàng bị treo lơ lửng trên vách núi kia. Buông tay ra khỏi những sợi dây ngũ dục ấy, ắt sẽ được giải thoát, được thảnh thơi, tự do và an lạc. Hãy thử một lần đi!